در سیستم نشاء سنتی طول مناسب نشاء باید در حد 18تا20 سانتی متر باشد (4تا5برگی).در صورت پرورش نشاء در سیستم هوای آزاد معمولا تا 30 روز پس از بذرپاشی ، گیاه آنچنان رشد می کند که طول گیاه در حد 18تا20 سانتی متر می گردد و قابل نشاء میشود .اگر بعد از بذرپاشی گرمای مناسب برای ریشه فراهم نگردد، گیاه در مدت 27تا30 روز نیز به رشد مناسب نرسیده و در نتیجه ممکن است در مدت 40تا45 روز به رشد مناسب برسد.
کود سبز شامل سرخس (چماز)،گزنه،آقطی(پهلم)،تربچه وحشی(شلمبیک)وباقلا وکود دامی شامل کود گوسفندی و گاوی ،کرم ابریشم ،ومرغی و کبوتری می باشد
کود دامی و کود سبز علاوه بر تامین قسمتی از مواد غذایی مورد نیاز گیاه برنج در خزانه سبب گرم ونرم کردن بستر خزانه شده و در نتیجه رشد و نمو بهتر گیاه را فراهم می نماید . کود سبز باید چند روز قبل از بذرپاشی به خزانه داده شود و سپس با پالگدمالی و به زیر خاک برده شود تا بپوسد
کود مرغی به علت داشتن عناصر غذایی(فسفر،ازت،پتاس،وسایر میکروالمنت)کود خوبی برای بستر خزانه است .مقدار مصرف کود دامی و مرغی پوسیده برای صدمتر مربع خزانه در حدود 40 تا 50 کیلوگرم است . در صورت نیاز به کود ازته میتوان در یک یا دو نوبت از کود اوره به مقدار 300 تا 500 گرم برای 100متر مربع در هر مرحله به صورت سرک استفاه کرد
در خزانه از کود هایی شیمیایی به شرح زیر استفاده می شود
1 - اوره به مقدار 2 تا 2/5 کیلو یا سولفات آمونیوم به مقدار 4 تا 5 کیلوگرم در 100مترمربع
2 - فسفات آمونیوم یا سوپر فسفات تریپل به مقدار 2 تا 2/5 کیلوگرم در 100 مترمربع
3 - سولفات پتاسیم به مقدار 1/5 تا 2 کیلوگرم در 100 مترمربع
تمامی کود فسفاته + تمامی کود پتاسه + نصف کود اوره یا سولفات آمونیوم را چند روز قبل از بذر پاشی به خزانه داد و ان را به زیر خاک برده و نصف باقیمانده کود ازته را در 2تا3 مرحله در صورت نیاز به صورت سرک مصرف نمود
جهت کسب اطلاع بیشتر به پل ارتباطی من مراجعه فرماید
برای ضدعفونی بذر برنج لازم است بذور انتخاب شده در محلول آب و نمک را جهت تحریک قارچ و تامین قسمتی از آب مورد نیاز برای جوانه زنی یکنواخت به مدت 12 تا 24 ساعت در آب معمولی قرار داد و سپس بذر را به مدت 24 ساعت در محلول 2/5 در هزار بنلیت +2/5 در هزار کاربوکسین تیرام قرار داد . البته درحال حاضر دو سم جدید بنام های سلست و تریفمین برای ضدعفونی بذر برنج معرفی گردیدند که به نسبت 2 در هزار کاربرد دارند
در گذشته برای انتخاب بذر شلتوکها را در آب معمولی می ریختند .شلتوکهائی که بالا آب قرار می گرفتند پوک بوده و آنها را به دور می ریختند و آنهای که در ته آب قرار میگرفتند به عنوان بذری انتخاب می شدند . این روش نمی توانست بذور سنگین و پر را از بذور نیمه پر جدا کند . لذا برای اینکه بتوان بذور نیمه پر را از بذور پر و. سنگین جدا کرد باید غلظت آب را با اضافه کردن نمک افزود تا با افزایش غلظت آب بذور نیمه پر به بالای آب بیایند و بذور سنگین و پر در ته آب بمانند برای ارقام دانه دراز به ازای هر 20 لیتر آب در حدود 4 کیلوگرم و برای ارقام دانه کوتاه در حدود 3 - 3/5 کیلوگرم نمک مورد نیاز است . بعد از این کار بذر را باید با آب تمیز شستوشو داد
اکثر کشاورزان در کشت مستقیم 75 تا 150 کیلوگرم و در کشت نشائی که با دست انجام می گیرد 50 تا 120 کیلوگرم بذر مصرف می کنند. در کشت نشائی با ماشین نشاءکار که در جعبه مخصوص نشاء پرورش داده می شود در حد 40 تا 50 کیلوگرم می باشد .
از موقعیکه 50 درصد گرده افشانی مزرعه انجام گرفته تا موقع برداشت را مرحله رسیدگی یا رسیدن گویند که شامل مراحل زیر میباشد
الف ) مرحله شیری : در این مرحله محتوی مایع سفید رنگی است که با فشار دادن دانه ، از آن خارج می شود . این مرحله 8 روز بعد از گرده افشانی است
ب ) مرحله خمیری دانه : بخش شیری دانه ابتدا بصورت خمیری نرم و سپس به خمیری سفت تبدیل می شود . این مرحله چهارده روز بعد از گرده افشانی می باشد
ج ) مرحله رسیدن دانه : رنگ دانه در خوشه از سبز به زرد شروع به تغییر رنگ می نماید . این مرحله حدود 30 روز بعد از گرده افشانی بطول میانجامد .از نظر فیزیولوژیکی زمان رسیدن دانه به زمانی گفته میشود که وزن خشک دانه دیگر افزایش نیاید
جهت کسب اطلاع بیشتر به پل ارتباطی من مراجعه فرماید
مرحله زایشی شامل تشکیل خوشه اولیه ، آبستنی یا خوشه در غلاف ، ظهور خوشه یا خوشه دهی ، گل دهی
الف ) شروع تشکیل جوانه اولیه خوشه : از زمانیکه تشکیل خوشه اولیه در ابعاد میکروسکوپی در ساقه شروع شود ، فاز زایشی آغاز می شود . در یک واریته 105 روزه شروع تشکیل خوشه اولیه در حدود 40 روز بعد از نشاء می باشد . یازده روز بعد از آن ، خوشه اولیه در حدود 1 تا 1/5 میلیمتر می شود که بصورت مخروط سفید موئی (پرمانند)می باشد
ب ) آبستنی یا خوشه در غلاف : حدود 16 روز بعد ار اینکه خوشه اولیه قابل رویت شد ، غلاف برگ پرچم متورم شده که به این تورم غلاف برگ پرچم ؛ آبستنی ؛ اطلاق می شود . در این مرحله ، پیری برگها و پنجه های غیر بارور در قاعده گیاه قابل تشخیص است .
ج ) خوشه دهی : خروج خوشه از میان غلاف برگ پرچم خوشه دهی (سرکشیدن ) نام دارد . یک تا دو روز بعد از خوشه دهی شروع میشود
د ) گل دهی : گل دهی با بیرون آمدن اولین بساک های پاره شده در سنبلچه های انتهایی (بالایی) خوشه شروع می شود .گل دهی در برنج با کرده افشانی همزمان می باشد
مرحله رویشی برنج شامل جوانه زدن ، گیاهچه ای ، پنجه زنی و طویل شدن ساقه
الف ) جوانه زدن : بیرون آمدن ریشه یا جوانه اولیه از بذر را جوانه زنی گویند
ب ) گیاهچه ای : پس از جوانه زنی ، گیاه شروع به رشد و نمو می کند تا اینکه در مرحله 4 الی 5 برگی که تقریبا 15 تا 22 روز بهد ار جوانه زنی است ، پنجه دهی شروع می شود
ج ) پنجه دهی : تعداد پنجه در شرایط مختلف برای یک واریته تقریبا ثابت است ولی این تحت تاثیر شرایط کشت نظیر فاصله بوته ها از هم ، علف های هرز ، وضعیت آبیاری ، شرای جوی ، حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه تغییر می کند . مرحله پنجه زنی تا زمان تشکیل خوشه اولیه و بعد از آن هم ادامه دارد
د) طویل شدن ساقه : افزایش طول ساقه بستگی به مرحله رشد دارد . طول ساقه دهی بر حسب واریته و ویژگیهای جوی 30 تا 32 روز بطول میانجامد
جهت کسب اطلاع بیشتر به پل ارتباطی من مراجعه فرمایید
رشدونمو گیاه برنج به سه مرحله تقسیم می شود
1 - مرحله رویشی : از جوانه زنی شروع شده و تا تشکیل خوشه اولیه ادامه دارد
2 - مرحله زایشی : از تشکیل خوشه اولیه تا گل دهی ادامه دارد
3 - مرحله رسیدن : از گل دهی تا رسیدن کامل ادامه دارد
برنج گیاهی است یکساله با ساقه استوانه ی صاف و توخالی و در محل گره توپر با برگهای باریک ، خوشه انتهایی و ریشه فیبری . میوه در گیاه برنج از نوع گندمه می باشد. در بذر برنج پوشینه ها (لما و پالئا ) به دانه چسبیده و بهمراه دانه واحدی بنام شلتوک را بوجود می آورند . کلمه شلتوک از کلمه هندی چلتو گرفته شده است . گیاه برنج تک لپه ای بوده و دانه آن غنی از نشاسته است .